Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi các bác si Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park. Và các bác sĩ Khoa sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Thế nào là hiện tượng nước ối đục?

Không phải lúc nào nước ối đục cũng báo hiệu những điều bất thường trong sức khỏe của mẹ và thai nhi. Vì vậy, mẹ bầu cần hiểu rõ về hiện tượng này để phân biệt và kịp thời xử lý tránh được nguy cơ đe dọa an toàn của mẹ con.

Nước ối đục là do sự phát triển lớn dần của thai nhi ở trong bụng mẹ khiến cho màu sắc của nước ối có sự thay đổi. Vào khoảng 3 tháng đầu tiên của thai kỳ, nước ối có màu trắng trong suốt, tuy nhiên khi thai nhi càng lớn đặc biệt từ khi thai nhi được 37 - 38 tuần tuổi trở về sau thì nước đối có màu trắng đục như màu nước vo gạo.

Trong suốt thời gian thai nhi phát triển, nước ối chuyển dần từ màu trắng trong và trắng đục dần, càng về sau thì nước ối đục càng nhiều hơn. Vì thế, nếu nước ối đục vào khoảng thời gian những tháng cuối thai kỳ thì đây là một hiện tượng bình thường, thể hiện thai nhi đang phát triển khỏe mạnh nên bố mẹ không cần phải lo lắng quá nhiều.

Nguyên nhân chính gây nên hiện tượng nước ối đục, do càng vào thời điểm nửa cuối và cuối thai kỳ em bé thải ra nhiều chất gây vào nước ối, khiến cho màu sắc nước ối bị thay đổi. Chất gây là một một chất có màu trắng kem, được hình thành vào lúc thai nhi được 18 tuần tuổi. Đây được xem như một “chất kem” đặc biệt bảo vệ cơ thể của bé để tránh tình trạng mất nước, trong chất gây có nước chiếm 80%, protein, chất béo và một số chất đặc biệt khác. Chính vì chất gây trên da bé tiết ra nhiều khiến nước ối đục.

Bên cạnh đó, còn có nguyên nhân từ các tế bào chết của da bé, tế bào chết từ hệ tiêu hóa, đường tiết niệu bong tróc vào thải ra môi trường bên ngoài (nước ối) cũng góp phần khiến cho nước ối bị chuyển thành màu trắng đục.

Nếu như nước ối đục do các nguyên nhân kể trên và bắt đầu xuất hiện vào những tháng cuối kỳ thai thì hoàn toàn bình thường và các sản phụ có thể an tâm, không lo lắng vì hiện tượng thay đổi màu này của nước ối.

Vai trò quan trọng của nước ối đối với sự phát triển của thai nhi

Nước ối đã có chức năng nuôi dưỡng phôi thai, bảo đảm cho sự sống còn và phát triển của thai. Từ 34 tuần trở lên, thai nhi hấp thu từ 300-500ml nước ối mỗi ngày. Lượng ối này góp phần tạo phân su, vào máu giúp cân bằng dịch trong cơ thể thai nhi và một phần được lọc tạo thành nước tiểu cho bé. Nước ối còn có chức năng bảo vệ, che chở cho thai tránh những va chạm, sang chấn, đặc biệt là bảo đảm môi trường vô trùng cho bé trong bọc ối.

Về mặt cơ học, nước ối tạo môi trường cho thai phát triển hài hòa và bình chỉnh về ngôi thai trong ống sinh dục của mẹ trong những tháng cuối thai kỳ. Trong lúc chuyển dạ sanh, nước ối tiếp tục bảo vệ thai nhi khỏi những sang chấn của cơn co tử cung và nhiễm khuẩn. Nước ối giúp thành lập đầu ối nong cổ tử cung của mẹ giúp cho sự xóa mở cổ tử cung được thuận lợi hơn. Sau khi vỡ ối, nước ối giúp bôi trơn đường sinh dục của mẹ giúp thai nhi dễ được sinh ra hơn.

Nước ối bảo vệ thai nhi khỏi sự xâm hại của vi khuẩn và tránh được những sang chấn.

Giai đoạn đầu thai kỳ nước ối có màu trắng trong. Thai nhi càng lớn dần thì màu sắc sẽ trắng đục dần do có chứa nhiều chất gây (chất bám vào da bé giúp bảo vệ bé, một dạng như chất béo). Thai đủ trưởng thành (từ tuần lễ thứ 38), nước ối sẽ có màu trắng đục gần giống như nước vo gạo.

Nước ối có những màu sắc bất thường khác có thể là dấu hiệu cảnh báo cho tình trạng sức khỏe thai nhi.

Trong thai kỳ, nước ối đóng vai trò quan trọng ngang bằng với lá nhau, dây rốn, tử cung trong việc nuôi dưỡng và bảo vệ thai nhi. Dựa vào khảo sát thể tích, tỷ trọng và màu sắc ối người ta có thể dự báo cũng như tiên đoán được sức khỏe và tình trạng phát triển của bé đang còn nằm trong bụng mẹ. Khám sức khỏe thai định kỳ và kiểm tra chỉ số nước ối giúp phát hiện sớm những bất thường về nước ối.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.

Bất kỳ một người mẹ mang thai nào cũng đều biết rằng ảnh hưởng của nước ối đối với thai nhi là vô cùng quan trọng. Việc nước ối có màu sắc gì sẽ là sự cảnh báo để bố mẹ biết rằng em bé đang có những dấu hiệu bất thường. Vì vậy, khi phát hiện nước ối đục có rất nhiều bà mẹ lo lắng. Vậy vì sao nước ối có hiện tượng đục và điều này có nguy hiểm không?

Khi nào nước ối đục cảnh báo nguy hiểm?

Tuy nhiên, còn có một nguyên nhân khiến cho nước ối bị đục đó là do phân xu của bé tiết ra trong môi trường nước ối.  Hiện tượng này, cảnh bảo bố mẹ rằng thai nhi đang bị thiếu oxy. Một số trường hợp, phân xu có trong nước ối khiến bé hít phải gây nhiều nguy hiểm. Vì thế bố mẹ cần phải tiến hành kiểm tra, tìm ra nguyên nhân chính xác để có thể chữa trị kịp thời.

Một số trường nước ối đục nguy hiểm cần thăm khám gấp đó là: đục do nhiễm trùng ối, do phân su,…

Mẹ bầu không nên chủ quan nếu phát hiện nước ối đục bất thường

Thai nhi và nước ối có mối quan hệ vô cùng mật thiết với nhau, vì thế các bố mẹ trong bất kỳ trường hợp nào cũng không thể chủ quan trước tình trạng nước ối bị đục bất thường. Một số trường hợp nước ối đục kết hợp tiến hành kiểm tra phát hiện tim thai không bình thường có thể gây nên hiện tượng suy thai, có thể mẹ bầu phải sinh non ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và bé.

Bên cạnh việc thăm khám định kỳ và thực hiện đúng theo chỉ dẫn của các bác sĩ thì các bà mẹ có thể cải thiện tình trạng nước ối đục bằng một số kinh nghiệm sau đây:

Mẹ bầu luôn phải giữ cho tinh thần thoải mái, lạc quan, vui vẻ không nên lo lắng, suy nghĩ quá nhiều sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của bé.

Bổ sung các loại sữa hạt để tăng cường sức khỏe cho mẹ và bé

Có chế độ nghỉ ngơi phối hợp với dinh dưỡng hợp lý, khoa học. Mẹ nên ăn uống đủ chất, tăng cường các vitamin và khoáng chất tốt cho mẹ và bé. Bên cạnh đó đừng quên bổ sung đủ nước. Ngoài ra, mẹ bầu có thể bổ sung thêm nước dừa - loại nước có nhiều khoáng chất (không nên uống vào 3 tháng đầu thai kỳ, nên bổ sung vào các tháng cuối), sữa xay từ các loại hạt.

Tạo thói quen tốt trong khi ngủ: Lúc ngủ, thì sản phụ nên nằm theo hướng nghiêng về bên trái, cần hạn chế các hoạt động phải cúi thấp người hoặc cúi gập người.

Thăm khám tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC để kiểm tra tình trạng nước ối đục

Để có thể theo dõi tình trạng nước ối và sức khỏe toàn diện của thai nhi thì mẹ bầu cần thăm khám định kỳ tại các cơ sở y tế uy tín. MEDLATEC tự hào với đội ngũ y bác sĩ chuyên môn cao, cơ sở vật chất và trang thiết bị y tế hiện đại đã trở thành điểm đến quen thuộc khi cần thăm khám của các bà mẹ trong quá trình mang thai.

Nếu bạn đang băn khoăn trong việc tìm kiếm và lựa chọn một bệnh viện có đội ngũ bác sĩ sản khoa giỏi, tận tâm và thân thiện thì hãy đến MEDLATEC của chúng tôi. Mọi thông tin chi tiết bạn có thể ghé qua trang web của chúng tôi hoặc liên hệ qua số hotline: 1900 565656 để được tư vấn miễn phí bạn nhé!

TS. BS Huỳnh Thị Thu ThủyPhó Giám đốc - BV Từ Dũ

Thai nhi 3 tháng tuổi.Ảnh chỉ mang tính chất minh họa.

Thai nhi nằm trong tử cung của người mẹ và được bao bọc xung quanh bởi nước ối. Nước ối là một môi trường giàu  chất dinh dưỡng, có khả năng tái tạo và trao đổi, giữ một vai trò quan trọng đối với sự sống còn và phát triển của thai nhi nằm trong bụng mẹ. Nước ối xuất hiện từ ngày thứ 12 sau thụ thai. Nước ối được tạo thành từ ba nguồn gốc: thai  nhi, màng ối và máu mẹ.

Sự tái hấp thu nước ối: Được thực hiện chủ yếu qua hệ tiêu hóa thai nhi. Từ tuần thứ 20 thai kỳ, thai nhi bắt đầu nuốt nước ối. Ngòai ra, nước ối còn được tái hấp thu qua da của thai nhi, dây rốn và màng ối.

Như vậy, ngay từ đầu thai kỳ, nước ối đã có chức năng nuôi dưỡng phôi thai. Sau khi lá nhau được thành lập, nước ối giữ phần biến dưỡng nước và các chất khác bảo đảm cho sự sống còn và phát triển của thai. Thai từ 34 tuần trở lên hấp thu từ 300-500ml nước ối mỗi ngày. Lượng nước ối này vào ruột góp phần tạo phân su, vào máu góp phần cân bằng dịch trong cơ thể thai nhi và được lọc một phần tạo thành nước tiểu cho bé.

Nước ối còn có chức năng bảo vệ, che chở cho thai tránh những va chạm, sang chấn, đặc biệt là bảo đảm môi trường vô trùng cho bé trong bọc ối.

Về mặt cơ học, nưốc ối tạo môi trường cho thai phát triển hài hòa và bình chỉnh về ngôi thai trong ống sinh dục của mẹ trong những tháng cuối thai kỳ. Trong lúc chuyển dạ sanh, nước ối tiếp tục bảo vệ thai nhi khỏi những sang chấn của cơn co tử cung và nhiễm khuẩn. Nước ối giúp thành lập đầu ối nong cổ tử cung của mẹ giúp cho sự xóa mở cổ tử cung được thuận lợi hơn.

Sau khi vỡ ối, tính nhờn của nước ối bôi trơn đường sinh dục của mẹ giúp thai nhi dễ được sinh ra hơn.

Như vậy, nước ối là một dịch luân lưu, từ tam cá nguyệt thứ hai, nước ối có nguồn gốc phần lớn do thai nhi bài tiết từ đường tiết niệu và nước ối được hấp thu lại do thai nuốt vào hệ tiêu hóa. Thể tích nước ối thay đổi từ  50ml khi thai nhi được 4-8 tuần tuổi đến 1000ml khi thai được 38 tuần. Sau đó, thể tích nước ối có khuynh hướng giảm dần và còn khỏang 600-800ml vào tuần thứ  40 của thai kỳ hay lúc chuyển dạ sanh.

Về màu sắc: lúc đầu thai kỳ nước ối có màu trắng trong. Thai nhi càng lớn dần thì màu sắc nuớc ối sẽ trắng đục dần do có chứa nhiều chất gây. Thai đủ trưởng thành (từ tuần lễ thứ 38), nước ối sẽ có màu trắng đục gần giống như nước vo gạo.

Qua khảo sát bệnh lý của nước ối, chúng ta có thể đánh giá được tình trạng sức khỏe và một số bệnh lý của thai nhi

Nước ối có thể bất thường về thể tích và bất thường về màu sắc.

Đa ối: Khi thể tích nước ối trên 2000ml: thường gặp trong đa thai và một số bất thường về hệ thần kinh trung ương của thai nhi như não úng thủy, thai vô sọ, thoát vị não màng não, cột sống chẻ đôi…. Đa ối cũng có thể do nguyên nhân bệnh lý của màng ối, của bánh nhau dây rốn, phù nhau thai, thai nhi to, do bệnh lý của mẹ như mẹ bị tiểu đường, .. hơặc vô căn

Ảnh hưởng của đa ối lên sự phát triển và sức khỏe thai nhi: đa ối nếu do nguyên nhân dị tật hay dị dạng thì tiên lượng rất xấu. Đa ối sẽ làm cho bé khá di động trong tử cung nên dễ có dây rốn quấn cổ, ngôi bất thường. Đa ối làm bụng mẹ  căng to, mẹ khó thở, dễ cò cơn co tử cung và chuyển dạ sinh non làm tăng tỷ lệ tử vong chui sinh của bé. Khi chuyển dạ sanh, tình trạng đa ối dễ là nguyên nhân của chuyển dạ kéo dài làm bé dễ suy thai, mẹ bị đờ tử cung gây băng huyết sau sanh. Đồng thời, đa ối sẻ dễ bị vỡ ối đột ngột và tai biến của vỡ ối đột ngột là: nhau bong non, sa dây rốn, ngôi bất  thừờng và thuyên tắc ối. Những điều này làm đe dọa tín mạng của cả 2 mẹ con.

Thiểu ối hay ít  ối, vô ối: Khi thể tích nước ối dưới 200ml: Thường gặp trong bất thường hệ tiết niệu và hệ tiêu hóa thai nhi như hẹp thực quản, không có dạ dày, van niệu đạo sau ở bé nam, bất sản thận…. Thiểu ối còn gặp trong tình trạng mẹ suy dinh dưỡng, thai suy dinh dưỡng, thai quá ngày sanh, vỡ ối non, vỡ ối sớm….

Ảnh hưởng của thiểu ối lên sự phát triển của thai nhi: Thiểu ối nếu xuất hiện sớm vào tam cá nguyệt thứ 2 có ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của thai nhi. Nếu không phải do dị tật bẩm sinh thì bé cũng có những hậu quả lớn vì tình trạng thiểu ối kéo dài: trật khớp háng bẩm sinh, xơ cứng các khớp, tay chân khoèo do không cử động tốt được trong buồng tử  cung ít  nước ối, thiểu sản phổi gây suy hô hấp. Vào tam cá nguyệt thứ ba, nếu thiểu ối thường do bé suy dinh dưỡng và hậu quả cũng lớn: tay chân khoèo, xơ cứng khớp, thiểu sản phổi và điều quan trọng là chèn ép dây rốn, bé dễ bị suy thai và không bình chỉnh được ngôi thai có thể có những ngôi bất thường gây đẻ khó. Nếu vỡ ối gây thiểu ối khi chưa chuyển dạ hoặc khi mới bắt đầu đau bụng sanh sẽ làm nhiễm trùng ối, từ đó làm nhiễm trùng bào thai, nhiễm trùng tử cung… cả mẹ và  bé đều nguy hiểm, đều bị ảnh hưởng đến sức khỏe và tín mạng.

Chỉ số ối bình thường từ: 6-12cm: Bất  thường: Đa ối khi chỉ số ối: >= 20 cmThiểu  ối : chỉ số ối : <= 5cmVô ối: chỏ số ối:< 3cm

Ngoài ra, người ta có thể dùng phương pháp tìm đo khoang ối lớn nhất trong buồng ối qua siêu âm để đánh giá thể tích nước ối: Nếu khoang ối lớn nhất <= 3cm có thể được xem là thiếu ối.

Tuy nhiên, việc siêu âm để đo chỉ số nước ối phải được đánh giá ít nhất 2 lần liên tục  cách nhau từ 2-6 giờ để xác định  tình trạng thiểu ối hay thừa nước ối. Và thể tích nước ối có thể thay đổi rất nhanh sau 12 giờ cũng như màu sắc nước ối có thể thay đổi tích tắc trong vòng 30phút đến 2 giờ.

Màu sắc nước ối được nhìn thấy qua soi ối với những trường hợp cổ tử cung mở lớn hơn 1cm hoặc chọc hút bước ối qua thành bụng. Khi bấm ối hoặc vỡ ối tự nhiên thì có thể nhìn màu sắc nước ối một cách chính xác và rõ ràng.

Tóm lại: mặc dù là nước ối, nhưng đối với thai kỳ, nước ối đóng vai trò quan trọng ngang bằng với lá nhau, dây rốn, tử cung trong vai trò nuôi dưỡng và bảo vệ thai nhi. Dựa vào khảo sát thể tích, tỷ trọng và màu sắc nước ối người ta có thể dự báo cũng như tiên đoán  được sức khỏe và tình trạng phát triển của bé đang còn nằm trong bụng mẹ.